Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /libraries/cms/application/cms.php on line 471
Stakacje czyli stacjonarne wakacje w Gozdnicy - Bibliotekarz Lubuski

Stakacje czyli stacjonarne wakacje w Gozdnicy

24 sierpnia 2018 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gozdnicy odbyło się IX spotkanie z cyklu Porozmawiajmy o Gozdnicy, którego tematem były „Stakacje w Gozdnicy (geografia cz. 2)”. Słowo „stakacje” to skrót od „stacjonarne wakacje” czyli w miejscu, w którym żyjemy na co dzień. Jest to zatem sposób na wypoczynek poprzez zupełnie nowe spojrzenie na miejscowość, w której żyjemy - okiem turysty i poszukiwania tego, co jest naprawdę unikatowe i wartościowe.

Wprowadzeniem w wakacyjny nastrój był najnowszy utwór Artura Andrusa „Bez katarynek”. Kameralna atmosfera sprawiła iż uczestnicy spotkani byli niczym grupka turystów, której przewodnikiem był znawca lokalnej topografii i historii, Pan Mirosław Marciniak.
Spotkanie rozpoczęło się od szczegółowego omówienia rozwoju infrastruktury technicznej w postaci komunikacji drogowej na przestrzeni od XVIII w. aż do dziś. Przedstawiono na mapie rozwój poszczególnych ulic z których za najstarsze (wg. mapy z 1751r.)należy uznać: Akacjową-Sportową, Młyńską-Witosa, Iłowiańską, Zieloną, Wojska Polskiego, Zgorzelecką-Mickiewicza, 1-go Maja, Górną, Partyzantów, Traugutta, Kościuszki, Plac Wolności oraz Żagańską. To właśnie przy tych ulicach należy więc poszukiwać najstarszych zabytków. Ciekawe prezentowało się również zestawienie wszystkich historycznych nazw Gozdnickich ulic sporządzone na podstawie:Katastru Pruskiego z 1864r. (np. Wielka Ulica obecnie Wojska Polskiego, Mała Ulica obecnie Traugutta, Jatkowa/Kramowa obecnie Leśna, Celestatowa obecnie 3-go Maja);Książki Adresowej z 1927r. (np. Zajazd na Wrzosowisku obecnie Akacjowa, Dolina Strugi obecnie Górna, Rózborkowska obecnie Kościuszki, Wymiarkowa obecnie Witosa, Moczary obecnie Partyzantów);oraz Uchwały z 1948r. (np. Cmentarna obecnie Kombatantów, Rynkowa obecnie Plac Wolności, Armii Czerwonej obecnie Akacjowa czy Świerczewskiego obecnie Ceramików). Omówiono również infrastrukturę kolejową i lotniczą istniejącą w Gozdnicy na przestrzeni XX wieku. Wstępem do drugiej części był krótki wykład dra arch. Radosława Gajdy z wideo bloga Architecture is a good idea dotyczący styli w architekturze.Następnie uczestnicy wycieczki poznali 7 najcenniejszych (wg. regionalisty) zabytków Gozdnicy:
ostatni drewniany budynek ok. 1930 r., ul. Zgorzelecka 5;
ostatni szachulcowy budynek ok. 1889 r. dawniej Remiza Strażacka, ul. Matejki 4;
barokowa dzwonnica z 1687r. z wielobarwną kopułą z 1901 r. krytą dachówką „Freiwaldauer”, ul. Wojska Polskiego 1a;
klasycystyczny (niższy) budynek Gimnazjum Publicznego z 1838 r., ul. Wojska Polskiego 5;
historycystyczny-neobarokowy (wyższy) budynek Gimnazjum Publicznego z 1899r., ul. Wojska Polskiego 5;
secesyjny zespół willowo-parkowy ok 1905r. dawniej willa Zygberta Sturma, później biurowiec, ul. Ceramików 35;
modernistyczny kościół rzym.- kat. p.w. św. Wawrzyńca z 1929r. dawniej Protestancki, ul. Kościelna 3.
Powyższe miejsca zostały opisane w „Mini Przewodniku po Gozdnicy” autorstwa regionalisty i kartografa Mirosława Marciniaka, który przygotowano specjalnie na tę okazję. Wspólne czytanie mini przewodnika, do którego aktywnie włączyli się uczestnicy wycieczki, pozwoliło odkryć nie tylko walory artystyczne oraz historyczne wyżej wymienionych miejsc, ale również biografie osób z nimi związanych takich jak Zygbert Sturm (najbardziej znaczący fabrykant w historii Gozdnicy) czy Kacper Kawecki (pionier gozdnickiej oświaty). Barokowa dzwonnica zwieńczona najpiękniejszą kopułą Europy oczarowała wszystkich feerią swych barw niczym pawi ogon. Ponadto spostrzegawczy turyści mogą dostrzec strzegące ją 4 lwy (gryfy) w postaci dachówek kalenicowych z reliefem. Gimnazjum Publiczne odkryło swą neogotycką fasadę z czerwonego klinkieru skrywaną pod warstwą tynku, wzbogaconą ponadto o trzema krenelażami oraz kilkoma pinaklami. Willa przedwojennego mistrza ceramicznego Zygberta powszechnie znana wszystkim jako biurowiec to unikatowy przykład secesji wiedeńskiej. Bogato zdobiona elewacja motywami roślinnymi, zwierzęcymi oraz geometrycznymi a zwłaszcza jej asymetryczny kształt zachęca aby obejść ją dookoła i podziwiać z każdej perspektywy. I na koniec kościół parafialny będący wspaniałym przykładem modernizmu. Jego kształt wzorowany jest na kształcie cegły tylko przeskalowanej do gigantycznych rozmiarów. To sprawia iż jest to jeden z najlepszych przykładów światowego modernizmu, ponieważ sól gozdnickiej ziemi – cegła – urasta tu do rangi świątyni w kształcie cegły, a jednocześnie wykonanej z cegły i ozdobionej cegłą. Mini przewodnik dostępny jest w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Ponadto lokalny księgozbiór wzbogacił się o fachową literaturę przedmiotu: „Leksykon zabytków architektury Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej” oraz „Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego (tom 2)” które zostały przekazane w darze na ręce organizatora spotkania, Pani kierownik Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gozdnicy, Teresy Kurzepy.
Składam serdeczne podziękowania wszystkim, którzy aktywnie włączyli się w przygotowanie spotkania, a zwłaszcza osobom czytającym opisy zabytkowych miejsc. Kolejne jubileuszowe już spotkanie odbędzie się pod koniec roku, a jego tematem będą Gozdnickie pomniki oraz miejsca pamięci. Nie zabraknie również refleksji oraz podsumowania wszystkich dotychczasowych spotkań.

opr. Mirosław Marciniak