Niepełnosprawni w mediatece Góra Mediów

Szczegóły

Odsłony: 109

Gdy na początku 2010 roku założenie mediateki w Zielonej Górze było jeszcze w planach, istniały w Bibliotece Norwida działy, które częściowo pełniły funkcję multimedialną. Były to jednak agendy różniące się od siebie swoją specyfikacją i świadczonymi usługami.

Jedną z takich komórek organizacyjnych był Oddział dla Niepełnosprawnych mieszczący się na parterze zielonogórskiej książnicy. Była to wydzielona przestrzeń dla osób z różnego rodzaju dysfunkcjami. Przez wiele lat miejsce to prowadziła załoga, która była szkolona w obsłudze czytelnika niepełnosprawnego iwszystkie wysiłki skupiała na zaspokojeniu jego potrzeb. Wtedy to również narodziła się myśl, aby czytelników tych nie ograniczać jednym miejscem. Dyrekcja biblioteki chciała otworzyć gmach dla wszystkich i nie wydzielać miejsca nikomu.Istniało wtedy również miejsce, które po części pełniło funkcję działu multimedialnego – Czytelnia Muzyczna mieszcząca się na pierwszym piętrze biblioteki, przeznaczona dla czytelników chcących posłuchać muzyki zarówno z płyt CD, jak i płyt winylowych. Organizowane były tam różnego rodzaju przedsięwzięcia kulturalne ukierunkowane na muzykę. To miejsce właśnie miało dać podwaliny pod narodziny nowego działu w popularnym „Norwidzie”. Idea mediateki w tamtym okresie zaczynała w naszym kraju dopiero kiełkować, a inspirację do jej stworzenia wwojewództwie lubuskim dało miasto Wrocław, które prężnie rozwijało swoją mediatekę. Tygodnie rozważań, planów, pytań i założeń architektonicznych zakończyły się dokładnie 14 grudnia 2010 roku. Wtedy to nastąpiło huczne otwarcie pierwszej w województwie mediateki pod nazwą Góra Mediów. Agenda ta wykorzystała na swoją działalność znaczną część pierwszego piętra biblioteki i przejęła zbiory obu wcześniej wymienionych działów.Czytelnia Muzyczna wraz z całym swoim zasobem połączyła się z Oddziałem dla Niepełnosprawnych. Był to duży i trudny krok, jednak powiodło się. Od tej pory w jednym dziale znalazły się zbiory multimedialne z zakresu muzyki i książki mówionej na płytach CD oraz kasetach magnetofonowych. Jednak to nie był koniec przeobrażeń. Aby wyczerpać ofertę multimedialną, wzasobach agendy pojawiły się również filmy, gry komputerowe oraz programy multimedialne. Tak wyposażony dział otworzył się na nowych czytelników. To właśnie wtedy osoby niepełnosprawne mogły w końcu skorzystać z pełnego wachlarza usług, które serwowano również każdemu innemu czytelnikowi. Warto nadmienić, że załogę ówczesnej mediateki stanowiły osoby uprzednio pracujące w obu wcześniejszych działach oraz pracownicy, którzy mieli zasilić mediatekę na polu obsługi pozostałych, nieznanych wcześniej w bibliotece, mediów. Rozpoczęła się wielka promocja nowego działu. Mieszkańcy miasta zaczęli z początku badawczo odwiedzać Górę Mediów, aby powoli przyzwyczajać się do niej i w dużej ilości przypadków pozostać w niej do dziś. Nie bez obaw zastanawiano się, jak w nowej przestrzeni odnajdzie się czytelnik niepełnosprawny. Czy nie odstraszą go jaskrawe kolory, bardzo nowoczesny wystrój i muzyka, która jest w dziale zawsze obecna. Obawy te dość szybko zostały rozwiane dzięki temu, że obsługa wcześniej istniejącego Oddziału dla Niepełnosprawnych bardzo dbała o to, aby jego czytelnicy tworzyli zgraną, spotykającą się ze sobą i uczestniczącą we wspólnych wydarzeniach grupę. Skutkowało to tym, że niemal wszyscy razem przeszli do nowego działu bez problemu. Dzięki temu pozostają wiernymi czytelnikami mediateki do dziś icenią sobie jej otwartość. Podstawowymi multimediami, które czytelnik z niepełnosprawnością wypożycza, jest książka elektroniczna. W znakomitej większości są to audiobooki nagrane na krążki CD, gdyż jest to najbardziej wygodna i poręczna forma do wypożyczenia. Sześć tytułów, bo tyle wynosi maksymalna liczba książek do wypożyczenia jednorazowo, mieści się w niewielkiej torbie i jest na tyle lekkie, że nie sprawia nikomu kłopotu. Inaczej było z drugą formą książki mówionej – tytuły nagrywane na kasety magnetofonowe swoimi pudełkowymi rozmiarami iciężarem stanowiły nie lada wyzwanie dla czytelników. Często zdarzało się, że z czytelnikiem w asyście przychodziła inna osoba z wieloma reklamówkami, a nawet torbami podróżnymi, aby sześć tytułów wynieść z gmachu. Obecnie kasety są wypożyczane w nikłym procencie, ponieważ mało które gospodarstwo domowe posiada jeszcze magnetofon z kieszeniami na kasety i niemal wszyscy czytelnicy wolą formę poręcznego, małego pudełka zawierającego całą książkę na jednej płycie CD. Audiobooki w mediatece podzielone są wsposób, który bardzo upodobał sobie czytelnik. Wydzielona jest tu literatura faktu, osobno znajdują się powieści sensacyjne i kryminalne, fantastyczne, a w końcu obyczajowe. Podział ten jest bardzo intuicyjny i odpowiada ostatnio modnej idei „user-friendly”. Jednak obok książki mówionej czytelnik niepełnosprawny upodobał sobie również inne multimedia i usługi, z których może skorzystać w mediatece. Atrakcyjnym zbiorem są niewątpliwie filmy z audiodeskrypcją, która pomaga czytelnikowi niewidomemu lub niedowidzącemu przeżywać film na równi z osobami widzącymi. W Górze Mediów czytelnik może wypożyczyć dwa filmy na okres dwóch dni. Zadać sobie należy również pytanie: co z czytelnikami, którzy z racji swojej niepełnosprawności nie mogą fizycznie dotrzeć do biblioteki? Naturalną odpowiedzią może być wskazanie na osobę trzecią, która wypożyczy czytelnikowi zbiory w jej imieniu. Mediateka jednak idzie o krok dalej. Serwuje takim osobom usługę „książki na telefon”. Ta bardzo popularna możliwość sprawia, że czytelnik po wykonaniu telefonu może zamówić książki, które dzień lub dwa później trafiają do niego przywiezione przez kierowcę służbowym samochodem. W tym czasie odbierana jest od czytelnika paczka z książkami, które już przeczytał. Taka usługa promowana jest również wkilku zielonogórskich filiach bibliotecznych i użytkownicy chętnie z niej korzystają. Czytak Plus to urządzenie dość mocno rozpowszechnione wśród osób z niepełnosprawnością wzroku. W formie poręcznego urządzenia, przypominającego połączenie telefonu komórkowego i radia, daje możliwość odsłuchu książki mówionej. Towarzystwo LARIX, które nieodpłatnie udostępnia setki tytułów książki mówionej w wersji online, użyczyło dwa takie urządzenia mediatece Góra Mediów. Zadaniem załogi mediateki jest skopiowanie konkretnych tytułów książkowych na kartę SD i wypożyczenie urządzenia czytelnikowi, który oprócz karty bibliotecznej musi przedstawić dokument stwierdzający jego niepełnosprawność. Po tej procedurze wystarczy wrócić do domu i korzystać z wygodnego urządzenia. Ważnym czynnikiem wpływającym na popularność mediateki wśród czytelników z niepełnosprawnością jest odpowiednie podejście do wykonywanych obowiązków osób tam pracujących. Ważne jest, aby pracownicy wiedzieli, że czytelnik ten wymaga większej uwagi i należy mu poświęcić więcej czasu, aby poczuł się odpowiednio obsłużony. Najlepszym przykładem tego, że czytelnik niepełnosprawny znajduje w mediatece wszelką pomoc, jakiej potrzebuje, jest po prostu to, że regularnie do niej wraca. Zdarza się również, że czytelnicy w ramach dobrej współpracy decydują się przekazywać swoje własne zbiory książki mówionej jako dary. Dzięki temu zasilają zbiór mediateki o często nowo wydane książki, a co za tym idzie – umożliwiają wysłuchanie książek innym użytkownikom Góry Mediów. Ostatnimi czasy coraz większą popularność zyskują zapomniane do niedawna płyty winylowe. Popularni obecnie wykonawcy wracają do tego rodzaju nagrań, które bez obróbki cyfrowej dają o wiele lepsze doznania akustyczne niż utwory nagrane na płytę CD. Co za tym idzie, czytelnicy z niepełnosprawnością odsłuchujący płyty winylowe są wystawieni na działanie bardziej różnorodnych bodźców i tym samym odnajdują wtych nagraniach stymulację, która często potrzebna jest wterapii. Z racji tego, że w mediatece istnieje specjalne i przede wszystkim wygodne stanowisko do odsłuchu takich płyt, nic nie stoi na przeszkodzie, aby czytelnicy w taki sposób je wykorzystywali. Na polu współpracy ze środowiskami osób niepełnosprawnych, mediateka jest otwarta na nowe przedsięwzięcia i zachęca zainteresowane osoby do uczestniczenia oraz inicjowania takich wydarzeń.

Bartosz Czerniawski